Tình thái từ là gì? Cách sử dụng và đặt câu với tình thái từ?

Tình thái từ là một thuật ngữ khá là xa lạ đối với một số người bởi chúng ta rất ít lúc được nghe tới thuật ngữ này trong suốt quá trình học tập và làm việc mà thông thường chúng ta chỉ biết tới những thuật ngữ trong ngữ pháp tiếng Việt như: chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ hay những tính từ, động từ,…. Và ở bài viết này ta sẽ đi tìm hiểu về một thuật ngữ mới đó là thuật ngữ tình thái từ. Vậy tình thái từ trong tiếng nói của một dân tộc là gì và cách sử dụng nó như thế nào để phù hợp với hoàn cảnh nói và viết.

Luật sư tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568

một. Tình thái từ là gì?

Nếu xét về độ mới của tình thái từ thì vững chắc hẳn đây cũng ko phải lần đầu chúng ta được nghe tới mà trước đây trong chương trình Trung học cơ sở đã với nói tới tình thái từ những do trong giao tiếp và trong văn viết nó ít được nhắc tới nên đối với một số người thuật ngữ này trở lên xa lạ. Nếu phân tích thuật ngữ tình thái từ ta sẽ với thể giải tích tình ở đây với nghĩa là tình cảm, thái ở đây là để chỉ thái độ của người sử dụng từ ngữ còn từ tiêu dùng để chỉ từ ngữ. Xâu chuỗi cách giải nghĩa này ta với thể hiểu một cách dễ hiểu:

Tình thái từ chính là một số từ được thêm vào câu với mục đích để tạo ra sắc thái biểu cảm cho câu đó.Tình thái từ là những từ được thêm vào câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu làm, câu cảm thán và để biểu thị tình cảm, thái độ của người sử dụng tiếng nói của một dân tộc. Về vị trí thì tình thái từ thường đứng ở cuối câu để nhấn mạnh cảm xúc, thái độ của người sử dụng.

Để xem xét vai trò của những tình thái từ, ta thử thêm tình thái từ vào một câu trần thuật với sẵn, sẽ thu được những kết quả khá thú vị.

Câu trần thuật: Anh về.

– Anh về à? Anh về ư? Anh về hả?: Để tạo câu nghi vấn.

– Anh về đi! Anh về với!: Để tạo câu cầu làm.

– Thêm tình thái từ vào cuối câu:

+ Anh về nhé!: Thể hiện một sự trìu mến, thân mật.

Xem thêm: Phó từ là gì? những loại phó từ? Ý nghĩa và cách phân biệt?

+ Anh về cơ!: Thể hiện sự nũng nịu.

+ Anh về vậy!: Thể hiện sự miễn cưỡng.

+ Anh về đây!: Thể hiện sự nhấn mạnh.

+ Anh ko về đâu!: Thể hiện sự dứt khoát.

2. Phân loại tình thái từ:

Để tránh tình trạng lúc sử dụng tình thái từ bị rối và một phần giúp việc sử dụng tình thái từ trở lên dễ dàng hơn, trong tiếng nói của một dân tộc tình thái từ với thể được chia thành hai loại đó là:

Thứ nhất là tình thái từ là phương tiện để cấu tạo câu nghi vấn (ví dụ: à, ư, hử, chứ, chăng,…);

Thứ hai là tình thái từ là phương tiện để tạo câu cầu làm (đi, nào, với,...);

Thứ ba là tình thái từ là phương tiện tạo câu cảm thán (thay, sao,…);

Xem thêm: Từ đồng âm là gì? Phân loại, ví dụ từ đồng âm trong tiếng Việt?

Thứ tư là tình thái từ biểu thị tình cảm, thái độ của người nói (ạ, nhé, cơ, mà, vậy,…).

Lưu ý: Sự phân loại nói trên chỉ mang ý nghĩa một cách tương đối. Bởi vì một số tình thái từ thuộc loại thứ nhất (là phương tiện để cấu tạo câu theo mục đích phát ngôn) cũng với khả năng biểu thị tình cảm, thái độ của người sử dụng.

Ví dụ một:

– Bạn tôi đi làm rồi. Câu này là câu trần thuật, nhưng lúc ta thêm từ à phía sau của câu thì nó lại trở thành một câu nghi vấn. Từ đó trong câu “Bạn tôi đi làm rồi à ?” thì từ “ à ” ở t rong câu này chính là tình thái từ được thêm vào cuối của câu để thể hiện cảm xúc, thái độ hoài nghi của người sử dụng.

Ví dụ 2:

– “Con nín” đây là một câu trần thuật, nhưng lúc thêm từ “ đi ” vào phía sau của câu thì câu này sẽ trở thành một câu cảm thán ” Con nín đi!” Vậy tình thái từ được sử dụng trong câu này chính là từ “đi”.

3. Chức năng của tình thái từ:

Trong tiếng nói của một dân tộc để giao tiếp hay là trong văn bản thì tình thái từ đều thường xuyên được sử dụng để tạo ra những câu nghi vấn hay câu cảm thán,… giúp biểu thị tình cảm, thái độ của người sử dụng được thổi hồn vào trong ngôn từ. Đây cũng là chức năng mà tình thái từ. Theo những tài liệu và những chuyên gia trong lĩnh vực tiếng nói của một dân tộc học thì tình thái từ với hai chức năng trọng yếu đó là:

Chức năng thứ 1 là chức năng tạo câu theo mục đích nói của người sử dụng. Chúng được thể hiện qua câu nghi vấn như những từ hả, à, sao,… Hay trong câu cảm thán như những từ thay, sao,… hoặc câu cầu làm như những từ nghe, đi, thôi, nhé,…. Về một vấn đề nào đó.

Xem thêm: Danh từ là gì? Cụm danh từ là gì? Phân loại và ví dụ vụ thể?

Ví dụ:

Chiếc ô tô này hỏng rồi sao. Đây là một dạng thêm tình thái từ để tạo thành một câu nghi vấn với sự xuất hiện tình của thái từ là từ “sao” trong câu.

Bạn đã làm hết bài tập trong ngày hôm nay thật à?. tương đương ví dụ trên ở ví dụ này trong câu tình thái từ được sử dụng ở đây là từ “à” để tạo ra một câu nghi vấn thể hiện thái độ ngạc nhiên của người sử dụng nó.

Chức năng thứ hai của tình thái từ là để biểu thị được sắc thái tình cảm cho câu nói chính là chức năng thứ hai. Sắc thái biểu cảm bao gồm:

– Thể hiện sắc thái, thái độ hoài nghi, nghi ngờ.

Ví dụ: Nó với người yêu rồi hả?. Trong câu này tình thái từ được nhắc tới ở đầy là từ “hả” giúp biểu lộ cảm xúc, thái độ hoài nghi, nghi ngờ ko với sự tin tưởng tuyệt đối của người sử dụng lúc biết rằng một người nào đó mình quen với người yêu.

– Thể hiện sắc thái ngạc nhiên bất ngờ.

Ví dụ: với thật liên doanh sẽ tăng lương ko hả chị?. Trong câu này tình thái từ được sử dụng ở đây là từ “hả” thể hiện sự bất ngờ của người sử dụng về sự kiện tăng lương của liên doanh nơi người này làm việc.

Xem thêm: Từ đồng nghĩa là gì? Cách phân loại và ví dụ từ đồng nghĩa?

– Thể hiện thái độ cầu mong, trông chờ.

Ví dụ: Nào ta cùng đi xem phim thôi. Trong câu này tình thái từ được sử dụng ở đây là “thôi” nó thể hiện sự mong đời về bộ phim sắp được chiếu mà người sử dụng sắp được theo dõi.

4. Cách tiêu dùng tình thái từ:

Cách sử dụng tình thái từ

lúc sử dụng tình thái từ những sắc thái, cảm xúc khá là tinh tế và tế nhị. Do đó, lúc sử dụng bạn cần phải hiểu rõ ý nghĩa của chúng để với thể sử dụng đúng mục tiêu và đúng hoàn cảnh trong giao tiếp.

Tình thái từ được sử dụng phổ biến trong giao tiếp hàng ngày; do đó lúc sử dụng bạn nên căn cứ vào mục tiêu giao tiếp để sử dụng sao cho phù hợp. Cụ thể:

– lúc sử dụng tình thái từ để thể hiện sự kính trọng, lịch sự, lễ phép với những người bề trên thì với thể thêm từ “ạ” vào cuối câu trong câu nói

Ví dụ: Cháu chào ông, cháu chào bà ạ!

– lúc sử dụng tình thái từ để thể hiện sự sắp gũi, thân mật trong những mối quan hệ ngang hàng thì với thể sử dụng những từ như: à, nhé,…

Xem thêm: Văn bản nhật dụng là gì? những văn bản nhật dụng lớp 6, 7, 8, 9?

Ví dụ: Chiều nay chúng mình đi du lịch Nha Trang nhé!

– lúc sử dụng tình thái từ để giao tiếp mà muốn hướng tới một mục tiêu khác thì với thể tiêu dùng: kia, này,…

Ví dụ: Cô đấy rất thích chiếc xe đằng kia!

– lúc sử dụng tình thái từ để thể hiện thái độ miễn cũng người sử dụng với thể tiêu dùng từ “vậy”.

Ví dụ: Thôi cứ tiếp tục làm việc như kế hoạch ban đầu vậy!

– lúc sử dụng tình thái từ để bày tỏ sự quan tâm hoặc giải thích về một điều gì đó với thể tiêu dùng từ “mà”.

Ví dụ: Chị đã bảo em phải làm như vậy rồi mà! Sao em lại ko nghe!

5. Đặt câu với tình thái từ:

Với những phân tích trên ta với thể đặt câu với tình thái từ như sau:

Xem thêm: Câu cảm thán là gì? Đặc điểm, chức năng và ví dụ minh họa?

– Tôi ko thể đi chơi với bạn được, bởi vì ngày mai tôi phải đi làm mà!

– Đấy! Nhắc cậu mãi mà cậu vẫn ko chịu đi giảm cân.

– Tớ rất mong chờ được đi chơi trên chiếc xe ô tô kia!

– Thôi! Anh ko việc gì phải buồn cả.

– Tớ muốn đi chơi ngay ngày nay cơ

– Bạn đang bận đi làm vào ngày hôm nay nên chúng ta đành hủy cuộc đi chơi vậy!

6. Phân biệt tình thái từ với câu cảm thán:

Về Đặc điểm:

Tình thái từ là: câu thường đặt toàn thể ở cuối câu và thường bao gồm những từ sau đây như những từ à, ư, hử, chứ, chăng, ạ, nhé, cơ, mà, vậy,…

Xem thêm: Nói giảm nói tránh là gì? với tác dụng gì? Sử dụng thế nào?

Câu cảm thán là: câu bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói và thường mang những từ ngữ cảm thán như: Trời ơi, hỡi ơi, ôi,…và ở cuối câu sẽ kết thúc bằng dấu chấm than trong văn viết.

Về chức năng:

Tình thái từ: với chức năng tạo câu theo mục đích nói và Biểu hiện sắc thái biểu cảm cho câu nói của người sử dụng như: Thể hiện thái độ hoài nghi, nghi ngờ; biểu thị thái độ ngạc nhiên bất ngờ; biểu thị thái độ cầu mong, trông chờ.

Câu cảm thán: với chức năng tiêu dùng để bộc lộ trực tiếp cảm xúc của người nói, người viết. Người nói, người viết với thể bộc lộ cảm xúc bằng nhiều kiểu câu khác nhau (câu nghi vấn, câu cầu làm, câu trần thuật), nhưng trong câu cảm thán, cảm xúc của người nói, người viết được biểu thị bằng phương tiện đặc thù: từ ngữ cảm thán.